تدوین قانون اساسی مدینه
•
هجرت پیامبر اسلام و تدوین قانون اساسی مدینه
زمانی که پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله وارد مدینه شد، دو کار مهم و اساسی انجام داد؛
نخست بنیان برادری را بر ویرانه ساختار قبیلگی آن جامعه پیریزی کرده و قریش و افراد قبایل دیگر را که به مدینه آمده بودند، مهاجر خواند و قبایل اوس و خزرج را انصار نامید.
دوم اینکه میثاقنامه مدینه را که حکم قانون اساسی آن دولت شهر نوبنیاد را داشت ، در میان مسلمانان و یهودیان منعقد کرد.
در سال اوّل هجرت، انعقاد میثاق مدینه یا پیمان سیاسی و نظامی زمینههای اتحاد و همزیستی در جامعه مدینه را فراهم ساخت. این منشور پس از گفت و گوهای جدی و تبادل آرا میان نمایندگان مسلمانان و مشرکان مدینه و بعدها یهودیان، از سوی پیامبر اعلام گردید.
نگاهی به اهمّ اصولی که از لابه لای مندرجات این منشور به دست میآید، نشان از ژرفبینی پیامبر در تدوین قواعد رفتار سیاسی اعضای جامعه که امت واحد نامیده شدهاند، دارد. از یک سو روابط میان حاکم و مردم، مناسبات میان جامعه سیاسی و التزام به عقاید مخالف و شناسایی حقوق اقلیتهای دینی را تبیین میکند و از سوی دیگر اصول و مقررات و تقسیم وظایف میان گروههای مختلف را در موقعیتهای نظامی و هم پیمانی با اعضای خارج از جامعه اسلامی تنظیم و اعلام میدارد.