حوزه و سیاست
•
اولین کار پیامبر در مدینه تشکیل حکومت
مقام معظم رهبری : اولین حادثه‌اى که در اسلام، در دورانى که پیغمبر از فشار مخالفان در مکه خلاص شد، اتفاق افتاد، چه بود؟ تشکیل حکومت. پیغمبر به مدینه آمد و حکومت تشکیل داد. پیغمبر نیامد مدینه که بگوید من عقاید شما را اصلاح مى‌کنم، احکام دینى را برایتان بیان مى‌کنم، شما هم یک نفر را به عنوان حاکم براى خودتان انتخاب کنید؛ چنین چیزى نبود، بلکه پیغمبر آمد و ازمّه‌ى (مهار) سیاست را به دست گرفت. ایشان از اول که وارد شد، خط مشى نظامى، سیاسى، اقتصادى و تعامل اجتماعى را طراحى کرد. چطور این دین به خط مشى‌هاى سیاسى و نظامى و اقتصادى و اجتماعى کارى نداشته باشد و در عین حال، دینِ همان پیغمبر هم باشد؟! 17 /آبان/ 1385
آگاهی سیاسی همراه با فقاهت و اخلاق
مقام معظم رهبری : عزیزان! طلاب جوان! فضلا! توجه کنید حوزه علمیه قاعده ی نظام جمهوری اسلامی است ... و سه عنصر قطعی ، در وجود و ذات خودش لازم دارد:.. اولین عنصر فقه است.. عنصر دوم تهذیب و اخلاق است.. عنصر سوم آگاهی سیاسی است؛ آگاهی سیاسی ، به مثابه چشمی است که اگر نداشته باشیم ، آن دو عنصر (فقاهت و اخلاق) ، دیگر در حرکت به ما کمک نخواهند کرد.22.3.68
درستان را خوب بخوانید تا عالم شوید و بتوانید جواب نیازهای مردم را بدهید. در کنار درس، از اوضاع عالم و کشور و مسائل سیاسی مطلع باشید که اگر بی اطلاع باشید، به درد پاسخ گویی به نیازهای مردم،نخواهید خورد. 26.10.68
امروز شما اگر عالم هم باشید؛ بسیار با تقوا هم باشید؛ اما زمانتان را نشناسید، آن وقت آسیب پذیر و لغزش پذیر و کم فایده خواهید بود.30.11.70
ضرورت بینش کلان سیاسی
مقام معظم رهبری : بسیاری از سیاسیون خودمان، همین سیاسیون پاک دل که همه جا هستند... گاهی خطاهای بزرگی انجام می دهند که علت آن ، این است که با نگاه کلان به مسائل سیاسی کشور و دنیا نگاه نمی کنند؛ با نگاه خرد و ریز نگاه می کنند.25.9.82
کج فهمیدن، ساده و سطحی فهمیدن، کند و ناهوشمندانه فهمیدن، غافل ماندن از مسایل جاری عالم و کشور، از جمله‌ی زیانبخش‌ترین چیزهایی است که ممکن است حوزه‌ی علمیه، با آن روبه‌رو بشود...
از دو طرف، کج‌فهمیها و نفهمیها خطر ایجاد می‌کند : یکی، از ناحیه‌ی هدایتهای غلط و بددلانه و متکی بر تفکرات ناسالم ومشوب به اغراض، و دیگری، تحجرها، کند فهمیها، دیرفهمیها، در لحظه‌ی لازم در جایگاه لازم قرار نگرفتنها. اینها، خیلی ضربه می‌زند و حوزه‌ی علمیه، امروز آن‌طور نیست که بتواند ضربه را راحت تحمل کند. امروز، تلاشی حوزه یا صدمه‌ی به حوزه، صدمه‌ی به اسلام، آن هم در شکل درخشان عالمیش است... فهم سیاسی و هدایت سیاسی حوزه، بایستی بسیار سطح بالا باشد. 69-11-4
فهم سیاسی لازمه کارآمدی اجتماعی
مقام معظم رهبری : امروز طلاب و فضلای حوزه‌ی علمیه، در سرتاسر کشور منتشر می‌شوند. این‌طور نیست که مردم از آنها بخواهند، برایشان فقط مسأله و رساله توضیح بدهند ـ اگرچه آن را هم می‌خواهند، آن هم نیاز مردم است ـ بلکه امروز راجع به مسایل منطقه و سیاستهای گوناگون جهانی و مسایل داخلی هم از روحانی سؤال میکنند. اگر سؤال هم نکنند، او باید متصدی پاسخگویی بشود.
امروز روحانی امام جمعه است; یعنی حاکم فکری و معنوی بر آن شهر یا استانی که او امام جمعه‌ی آن‌جاست. امام جمعه که فقط یک پیشنماز نیست. امروز، روحانی در دانشگاهها نماینده است; یعنی کسی که دین را در دانشگاهها باید معرفی کند...
اگر ما بتوانیم به تعداد زیادی روحانی، با معرفت دینی وسیع و آگاهی و هوشمندی سیاسی، داخل دانشگاهها بفرستیم، شما ببینید از این کار چه‌قدر برکات برخواهد خاست. این، از حوزه متوقع است. این، بدون آن رشد فکری و سیاسی و معنوی، امکان ندارد. این، جایش خالی است. 4 /بهمن/ 1369
شناخت دوست ودشمن
مقام معظم رهبری : امروز، بصیرت ... همان تحلیل سیاسی و فهم سیاسی است. باید بفهمیم دشمن کجاست؛ دوست کجاست؟ دشمن کیست؛ دوست کیست؟ گاهی انسان در واحدی نشسته، صدای توپ خانه می آید؛ آدمهایی که ناواردند، اصلا نمی دانند صدا از کدام طرف است ... اگر این آدم ناوارد را پشت توپ خانه بگذارند و بگویند آتش کن! یک وقت می بینید که روی جبهه خودی آتش ریخت !... باید انسان بداند دشمن کجاست؟ وقتی دانستید راحت آتش می ریزید و به هدف می زنید؛ اما وقتی که نشناختید، آتشتان روی سر خودی ها می ریزد! در جمع علمای گیلان 11.2.80
نقشه دشمن علیه روحانیت
مقام معظم رهبری : (جایگاه روحانیت در جامعه) خطر خیلی بزرگی برای دشمنان است؛ یا باید روحانیت را از بین ببرند؛ یا باید آن را یکسره با خودشان همراه کنند – هر دوی اینها محال است – یا قدر و قیمت او را در مردم بشکنند و نفوذ کلمه او را از بین ببرند. دشمن مستقیما نمی تواند... اما به وسیله عوامل خودی و در دراز مدت می تواند بکند. علما و بزرگان دین را در مقابل هم به گفت و گو های خصمانه و صف آرایی ها وادار بکنند... برای مردم اجماع مرکبی درست کنند؛ این دسته، آن دسته را طعن می کنند؛ آن دسته، این دسته را طعن می کنند؛ معلوم است که نتیجه چه می شود!
درس خارج فقه 16.1.79
جهت سیاسی طلاب ، همان جهت سیاسی نظام
مقام معظم رهبری : مراقب باشید که در حوزه، دسته‌‌بندیها و جناح‌بندیهای سیاسی، نفوذ و رشد نکند. جهت سیاسی طلاب، همان جهت سیاسی نظام و انقلاب است. همان جهت انقلاب را باید ان‌شاءالله در تبلیغات و در برخورد با مردم، قولاً و عملاً پی‌بگیرید. 70-12-1
حفظ یک پارچگی حوزه
مقام معظم رهبری : حوزه علمیه باید یک پارچه باشد و از برخی تشنجات که در گوشه و کنار وجود دارد بریء و برکنار بماند؛ حوزه علمیه، جایگاه قداست و پاکی است. در جمع طلاب قم 22.3.68
وقتی هدف این (حرکت به سمت اجرای احکام اسلامی) شد ، این یک امر متعالی است؛ این یک امر فراتر از مسائل شخصی و صنفی است. مراقب باشید انگیزه های کوچک، شما را از این هدف بزرگ منحرف نکند. مواظب باشید تصورات و توهمات، شما را از هم جدا نکند. مجموعه ی روحانی ، یک مجموعه منسجم است؛ اختلافات جزئی و کوچک ، نتواند مجموعه روحانی را تکه تکه کند و نیروهایمان صرف مجادله نشود. در جمع علمای شیراز 11.2.87
پرهیز از سیاست بازی
مقام معظم رهبری : آگاهی سیاسی، غیر از سیاست‌بازی و سیاسی کاری است که از سرشب تا وقت قضا شدن نماز مغرب و عشا، در حجره‌ی مدرسه یا در خانه بنشینند، با چهار نفر طلبه، به اصطلاح بحث سیاسی بکنند و توطئه بچینند که اگر فردا به حوزه رفتیم، فلانی را بکوبیم و فلانی را زنده کنیم! اینها، جرم محسوب میشود. اینها، انهدام حوزه است. تاریخ64-6-11
این [باند بازیهای سیاسی] برای حوزه‌ی علمیه و جامعه‌ی علمی، مثل زهر قتالی است و اثر منفی و معکوس دارد ... من می‌دانم که دستهای پلید خبیث یا ناآگاهی را می‌خواهند وارد حوزه‌ها بکنند؛ اینها را بایکوت و رد کنید... آن وقت، آدمها را به دروغ و تهمت و غیبت و افتادن از درس و بحث و درگیر شدن با مسایل آن‌چنانی و باندی و نفرت ورزیدن دلها به همدیگر و خالی شدن از مهر و محبت و جدا شدن از یکدیگر، وادار کنند. از این کارها، بشدت اجتناب کنید؛ اما آگاهی و درک و قدرت تحلیل سیاسی و شناخت وظایف سیاسی را هرچه ممکن است، تقویت نمایید. تاریخ 67-6-10
پرهیز از برخوردهای عصبی
مقام معظم رهبری : من شما عزیزان را در زمینه‌ی مسائل سیاسی، به دو چیز- که گاهی با هم اشتباه میشود - دعوت میکنم. یکی این است که همچنان که بزرگان گفتند و میگویند و توصیه میکنند، غیرت دینی، لازم است. نباید بگذارید غیرت دینی از مجموعه‌ی حوزه‌ی علمیه و آحاد آن سلب شود. دوم این‌که از لحاظ سیاسی عصبی نشوید. اینها با همدیگر نبایستی اشتباه بشود. بعضی کسان دوست میدارند حوزه‌ی علمیه را عصبی و آشفته و دچار کارهای بیرویّه‌ی سیاسی مشاهده کنند. توصیه‌ی من این است که نگذارید. حضور سیاسی، سخن سیاسی، موضع سیاسی، بسیار خوب و لازم است و در مواردی مقتضای غیرت دینی هم هست؛ اما حرکات بیرویّه، حرکات عصبی، حرکاتی که اگر پای صحبت به میان بیاید، نمیتوانید از آن دفاع کنید؛ این نه. این دو را با هم تفاوت بگذارید. مرز بین این دو را همیشه در نظر داشته باشید. 1379/07/14