اصطلاحات سیاسی اجتماعی 3
ایسم ، ایزم Isme , Ism
این پسوند به دنبال نامها یا صفتها می آید و معنی رأی و عقیده ، ایمان ، مسلک ، مذهب ، مکتب ، روش ، آیین و گرایش می دهد. مارکسیسم ، سوسیالیسم
ایست Ist
این پسوند به دنبال نامها یا صفتها می آید و معنی طرفداری از این یا آن مکتب فلسفی و فکری و سیاسی و یا جانبداری از این یا آن فرد یا نظام اجتماعی می دهد. مارکسیست ، سوسیالیست
جنگ_نیابتی proxy war
جنگ نیابتی ، جنگ واسطهای یا جنگ وکالتی وضعیتی است که در آن قدرتهای درگیر به جای اینکه مستقیماً وارد جنگ با یکدیگر شوند با حمایتهای مالی، تسلیحاتی و تبلیغاتی از کشورها یا گروههای مسلح دیگری که با قدرت مقابل یا متحدین آن در جنگند، سعی در تضعیف آن قدرت یا فشار بر آن مینمایند.
در بسیاری از موارد به علت توان بالای نظامی قدرتهای اصلی، درگیری نظامی مستقیم آنها با یکدیگر میتواند هزینههای سیاسی، اقتصادی و انسانی بالایی را برای هر دو طرف در پی داشته باشد و از این رو طرفین تلاش میکنند که بدون وارد شدن به جنگ تمام عیار از طریق حمایت از گروهها و دولتهای ثالث به طرف مقابل ضربه بزنند.
آنارشیسم ANARCHISM
به معنى فقدان رهبرى و در معناى دقیق و علمى آن به ( فقدان کامل حکومت و قانون ) معنا شده , چرا که طرفداران این نظریه دو عنصر حکومت و قانون را عوامل سرکوب عامه مردم توسط اقلیت کوچکى که در عین حال صاحب ثروت نیز مى باشند , مى دانند . سه زشتى از نظر آنارشیست ها , حکومت , قانون و مالکیت خصوصى هستند , در حالى که منشأ و منبع این سه زشتى اساسى را در نهادى که به نام نهاد اقتدار خوانده مى شود , پیدا مى کنند .
آنارشیسم در اصطلاح ، جنبش و نظریهاى سیاسى است که عقیده دارد مرجعیت و قدرت سیاسى در هر شکلى نالازم و ناپسند است لذا خواهان بر افتادن هر گونه دولت و جایگزینى انجمنهاى آزاد و گروههاى داوطلب به جاى آن است زیرا مسلک آنارشیسم حکومت را تنها ، موجب مصیبتها و بدبختىهاى اجتماعى و مردم مىداند .
اومانیسم (Homanism)
اومانیسم حالت و کیفیتى از تفکر است که بر اساس منافع بشرى و کمال مطلوب، به جاى اصول مذهبى والهیات استوار است». بر این اساس انسان گرایى (Humanism) در برابر خدا گرایى (Theism) قرار مىگیرد و خواست و هواهاى بشرى جانشین اصول و ارزشهاى دینى مىشود.
گرچه از اومانیسم قرائت های متعددی وجود دارد، در عین حال می توان اصول زیر را در تفکر اومانیستی عصر روشنگری و مدرنیته نسبت به انسان به دست آورد :
1- انسان محور همه ارزشهاست و هیچ چیز و هیچ ارزشی حتی خدا و ... فراتر از انسان نیست.
2- انسان همین موجود مادی و زمینی است ، و جنبه های ماورائی وجود و روح الهی او مردود و یا حداقل مورد توجه نیست.
3- انسان زمینی مرکب از دو خصیصه بارز است : یکی خواسته ها و تمایلات دنیایی او و دیگری خرد ابزاری که قادر به برنامه ریزی در جهت تحقق خواسته های دنیایی است.
دکترین Doctrine
دکترین یا آئین در اصطلاح به مجموعه اصول و عقاید دینی یا علمی یا فقهی که منسوب به یکی از دانشمندان و یا مکتب خاصی است، اطلاق میشود. از خصوصیات دکترین این است که اصول و عقاید آن با عمل توأم است و حقایق نظری محض نیست. بههمین جهت میگویند فرق بین دانش و دکترین این است که دانش؛ مشاهده و تبیین و تفسیر مینماید و دکترین حکم میکند و دستور میدهد و بهکار میبندد.
حق وتو Veto
واژه "وتو" از نظر لغوی به معنای خودداری از تصویب امری می باشد.
این واژه از ریشه لاتین به معنی "من مخالفت می کنم" گرفته شده ، از آنجا که وتو کنندگان اعم از داخلی یا بین المللی بر مبنای مقررات مصوب از این اختیار برخوردار شده اند معمولاً از آن به عنوان "حق وتو" یاد می شود.
اگرچه استفاده از حق وتو در بسیاری از نظام های سیاسی جهان برای برخی مقامات و نهادها در نظر گرفته شده است اما معروفترین عرصه کاربرد اختیار وتو نظام تصمیم گیری شورای امنیت سازمان ملل متحد است؛
در منشور ملل متحد هرگز از واژه"وتو" استفاده نشده است. اختیار یا به نوعی حق وتوی اعضای دایم شورای امنیت سازمان ملل متحد از مفهوم مخالف ماده 27 منشور ناشی شده که تأکید دارد قطعنامه های شورای امنیت با 9 رأی موافق از مجموع 15 رأی کشورهای عضو با این شرط که هر پنج عضو دایم موافق باشند به تصویب می رسد. بنابر این عدم موافقت هر کدام از اعضای دایم با یک قطعنامه به مثابه وتوی آن از سوی آن عضو است.
امریکا، انگلیس، فرانسه، روسیه و چین دارای «حق وتو» هستند